Żyjemy w ciekawych czasach. Z jednej strony, do masowej produkcji weszły meble z plastiku, z drugiej – obserwujemy jednak powrót do materiałów naturalnych. Chętniej niż jeszcze kilka lat temu korzystamy z materiałów znanych od wielu lat, a nawet wieków, takich jak glina, drewno czy cegła. Przy ich wykorzystaniu wprowadzamy trochę natury do współczesnych wnętrz. Pomieszczenia z ich wykorzystaniem są przyjazne, a kominki i piece... Cóż, przekonajcie się sami.
Więcej artykułów o podobnej treści znajdziesz w kategorii KOMINKI.
Naturalność na miarę XXI wieku - kominek w naturalnym wykończeniu
Stawiając na tak zwane naturalne materiały wykończeniowe, czy to do pieca, czy do kominka, dysponujemy szerokim spektrum możliwości. Nie łudźmy się, obecnie materiały, takie jak glina, drewno czy cegła, wykorzystywane są w inny sposób niż kiedyś. Niby tradycyjnie, a jednak – nie do końca. Chętnie do nich wracamy i korzystamy z ich atutów, tęskniąc za prostotą i naturalnością, ale jednocześnie wcale nie chcemy rezygnować z możliwości, jakie daje nam współczesna technika. Tak jest w wielu aspektach życia, nie tylko tym kominkowo-piecowym. Zatem tak, naturalnie, ale na nowych warunkach, z nowym spojrzeniem i w nowy sposób. Daje nam to połączenie tego, co znane od wieków, pierwotne, z tym, co współczesne. Realizacje, które łączą w sobie najnowocześniejszą technikę, np. palenisko gazowe sterowane pilotem z zabudową z naturalnej i surowej cegły czy piec na drewno z „elewacją” z gliny, ale jednocześnie z nowoczesnym sterowaniem procesem palenia. Więc, owszem, chcemy być bliżej natury, ale na naszych warunkach.
Wachlarz możliwości - cegła, glina, drewno na kominek
Poczynając od opływowych kształtów, jakie możemy nadać bryle używając gliny, po prostopadłościenne formy, które powstaną przy użyciu cegły, po całe ściany udekorowane drewnianymi panelami. Do dyspozycji mamy bogate spektrum kolorystyczne, w którym dominują biele, beże, brązy i, oczywiście, wszystkie ceglaste odcienie czerwieni, czyli pełna paleta barw bliskich naturze. Chcąc przełamać nieco tradycyjny charakter cegły czy drewna, można sięgnąć po bardziej odważną i współczesną paletę kolorystyczną z wszelkimi odcieniami szarości, grafitami i czerniami na czele. W przypadku gliny obok naturalnej formy najczęściej mamy do czynienia z gliną bieloną. Oczywiście na rynku dostępne są specjalne tynki, które pozwalają nadać niemal dowolny kolor, ale w tym aspekcie nie polecam zbytnich ekstrawagancji i eksperymentów, bo taka sielska, kominkowa czy piecowa forma zbytnich fantazji kolorystycznych – szczególnie kolorów ostrych, neonowych – zwyczajnie nie lubi. Zresztą, czy wtedy będziemy bliżej natury? To pytanie retoryczne, na które odpowiedź z pewnością każdy zna.
kominek na nóżkach obudowany cegłą Soul of Fire;
kominek w drewnianej oprawie Kalfire;
kominek wbudowany w ścianę z drewnianą ramką Kratki
Glina, tynk gliniany na kominek
To pierwotny materiał, który kryje w sobie całe pokłady pozytywnej energii. To z niej powstają kafle i inna dostępna ceramika. Ale w podstawowej formie to materiał do wykorzystania zarówno w tzw. budownictwie naturalnym budynków, jak i we wnętrzach. Glina dostępna jest w wielu miejscach, ale ta wysokiej jakości zazwyczaj jest sprowadzana i nie jest tania. Trzeba też mieć na uwadze, że z gliną trzeba umieć się obchodzić, trzeba być artystą, a takie usługi mają swój koszt – co warto uwzględnić.
Z zasady piece z oprawą na bazie gliny najlepiej odnajdą się w domach drewnianych, z bali czy w tradycyjnych domach wiejskich bądź góralskich. Często się zdarza, że tego typu piece są bielone i dekorowane malowanymi motywami nawiązującymi do lokalnego folkloru, co nadaje im indywidualnego charakteru. Gliniane rozległe formy znane są też i bardzo lubiane przez twórców tzw. pieców rakietowych, których palenisko zazwyczaj wykonane jest z beczki, a rozległa bryła z siedziskami, w której ukryte są grzewcze kanały, ogrzewa wnętrze. Mówiąc o glinie, wydaje się, że tego typu oprawa najmniej odnajdzie się w nowoczesnym wnętrzu, choć i w tej kwestii znaleźć można wyjątki i udane wzorce – jak choćby gotowy piec „okrąglak” Brunnera.
Cegła na kominek
Osobiście mam sentyment do cegły i to zarówno we wnętrzach, jak i w zewnętrznej oprawie budynków, a szczególnie w konstrukcji zwanej murem pruskim, ale nie o tym chcę pisać. Wracając do wnętrz i urządzeń ogniowych, warto zaznaczyć, że cegła jest bardzo przyjaznym, a jednocześnie surowym materiałem do oprawy zarówno piecowego, jak i kominkowego paleniska. Ta najbardziej tradycyjna, czerwona jest dość ciężka w odbiorze, więc w domowym zaciszu warto z nią nie przesadzić, a najlepiej połączyć z delikatnymi, stonowanymi barwami, najlepiej jasnymi, by wnętrza nie przytłoczyć. Warto też nie używać dodatkowych materiałów wykończeniowych o charakterystycznej strukturze: tapet, tynków ozdobnych itp. Takie połączenia wymagają już dużej wprawy i doświadczenia. Zatem ogólna zasada brzmi: im prościej, tym lepiej. Niech cegła nadaje ton i charakter wnętrzu.
Duża jest różnorodność dostępnej na rynku cegły i to nie tylko jeśli chodzi o kolorystykę, ale i o fakturę oraz sposób wykonania. To wszystko ma wpływ na charakter ceglanej oprawy kominka czy pieca. Chcąc być bliżej tradycyjnych wzorców, wiele osób sięga po cegłę rozbiórkową, nierówną, nadszarpniętą zębem czasu, ale i autentyczną. Zdobycie takiej cegły może okazać się trudne, ale nie jest to problem, bo wiele cegielni oferuje cegły stylizowane na stare – podobnie jak kiedyś ręcznie formowane, celowo nierówne, w naturalnym kolorze.
Warto pamiętać, że cegła nie musi występować tylko w tradycyjnym kominkowym bądź piecowym wydaniu. Równie dobrze może ona być głównym punktem bardzo nowoczesnej kominkowej zabudowy z panoramicznym czy przeszklonym na trzy strony paleniskiem. Taki kominek z powodzeniem odnajdzie się nawet w minimalistycznym wnętrzu, które ociepli i nada mu domowej, przytulnej atmosfery.
Drewno do oprawy kominka
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że drewno – materiał łatwopalny – nie jest dobrym wyborem do oprawy kominka. Pozory często są jednak mylące. Tak jest i w tym przypadku.
Drewno występowało już w oprawie tradycyjnego kominka rustykalnego jako belka nad paleniskiem. Był to bardziej akcent niż drewniana zabudowa paleniska. Obecnie drewno w wydaniu kominkowym zyskuje nowy wymiar dzięki wielkopowierzchniowym zabudowom. Dostępność drewnianych paneli z różnych rodzajów drewna sprawia, że takie kominkowe ściany są niezwykle efektowne, a znajdujące się po środku palenisko jest jak wisienka na torcie. Współczesne materiały konstrukcyjno-izolacyjne dedykowane kominkom gwarantują bezpieczeństwo, a drewno z powodzeniem może służyć nie tylko jako paliwo, ale także jako atrakcyjna i naturalna oprawa paleniska. Obok dwóch wspomnianych form kominka z wykorzystaniem drewna są też inne, np. ze snycerskim kunsztem rzeźbione portale (popularne szczególnie na wyspach brytyjskich).
We współczesnych aranżacjach drewno jest też wykorzystywane jako subtelny, choć widoczny element dekoracyjny. Wśród podpowiedzi i pomysłów warto wspomnieć o drewnianej ławie przy kaflowym piecu czy stworzonych z wykorzystaniem drewna półkom bądź schowkom.
Jednak drewno to także opał, który gdzieś, najlepiej w pobliżu kominka, w podręcznej ilości warto mieć. Jakiś czas temu ukrywane, obecnie drewno jako paliwo jest już nie tylko praktycznym elementem niezbędnym do używania kominka, ale i wykorzystywane jest jako element dekoracyjny. Długie bądź wysokie, często dodatkowo podświetlane półki z poukładanym ładnie drewnem z powodzeniem stają się ważnym elementem aranżacji kominkowej bryły.
kominek wbudowany w ścianę, obudowany drewnianymi panelami z ciemnego drewna, Stuv / Kominki Kozłowski
Naturalne materiały do budowy kominka a ekologia
Bycie „eko” to już nie tylko kwestia indywidualnego wyboru. Coraz większa świadomość odnośnie różnych dziedzin życia, z żywieniem i czystym powietrzem na czele, sprawiają, że i urządzenia kominkowe współcześnie muszą być inne niż kiedyś. A co najważniejsze, ich parametry muszą być udokumentowane odpowiednimi certyfikatami, które potwierdzają poziom emisji i parametry urządzenia, takie jak sprawność. Tego typu podejście sprawia, że wykonywane przez wykwalifikowanych zdunów konstrukcje piecowe (łącznie z paleniskiem i kanałami) z cegły są pominięte w regulacjach prawnych. Funkcjonujące lokalnie już w Polsce przepisy uchwał o poprawie jakości powietrza nie przewidują żadnego systemu weryfikacji emisji takiego, budowanego metodą zduńską, urządzenia. Dotyczy to nie tylko pieców ceglanych, typu Kuzniecowa, ale i wszelkich urządzeń budowanych metodą zduńską oraz, oczywiście, takich egzotycznych rozwiązań, jak wspomniane już wcześniej piece rakietowe.
Czas pokaże, czy coś się zmieni w tej materii i czy zostanie pozostawiona furtka dla takich urządzeń przy spełnieniu odpowiednich wytycznych, jak choćby na wzór austriacki – specjalny program obliczeniowy, który weryfikuje konstrukcję pieca i wyliczenia przygotowane przez zduna, wprowadza zmiany, tak by urządzenie spełniało wymogi emisyjne.
Powrót do korzeni - naturalny projekt kominka
Inne rzeczy podobają nam się w kolorowym magazynie czy telewizji, a inne jeśli chodzi o własne, domowe wybory. Naturalne materiały czasem są promowane bardziej, czasem mniej, ale faktem jest, że były one od dawna i głęboko są zakorzenione w naszej tradycji, skojarzeniach i wspomnieniach. Dlatego też zarówno projektanci, jak i klienci regularnie do nich wracają. Nie zawsze tak samo, często w odświeżonej formie, ale nadal z tradycyjną i naturalną duszą.
Aldona Mazurkiewicz
Pełna wersja artykułu znajduje się w magazynie "Świat Kominków" nr 57 (1/2019)
