Polska jest krajem o dużych tradycjach, jeśli chodzi o piece i kominki. Od wielu lat z zespół redakcyjny Świata Kominków podróżuje po Polsce i opisuje oraz fotografuje najpiękniejsze z zachowanych kominków i pieców. Wiele z nich to nie tylko pojedyncze egzemplarze, ale wypełnione kominkami i piecami wspaniałe obiekty pałacowe i dworskie. Większość to ogólnodostępne muzea, więc każdy Europejczyk zainteresowany kominkami odwiedzając Polskę może osobiście przekonać się, że nie przesadzamy w naszych opiniach.
Jednak to co aktualnie dzieje się interesującego w branży kominkowej i zduńskiej to procesy stosunkowo młode. Niewielu użytkowników kominków z Europy wie, że część wybudowanych w Europie kominków powstała z naturalnych kamieni pochodzących z Polski. Były to piaskowce z Gór Świętokrzyskich czy Dolnego Śląska, ale też polskie marmury czy granity. Niestety asortyment polskich kamieni naturalnych nie jest tak bogaty jak z Włoch czy nawet Turcji. Z Polski pochodziła też znaczna część materiałów szamotowych, ceramicznych czy betonowych stosowanych w europejskich kominkach. Potem kierunki się odwróciły...
Kominkowe wkłady ze stali i żeliwa, kominki grzewcze powietrzne oraz kominki z wymiennikami wodnymi, wielkoformatowa ceramika, nowoczesne materiały zduńskie... nawet w Europie te wszystkie rozwiązania mają co najwyżej kilkadziesiąt lat. Do Polski wiele z nich trafiło już w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, ale tak faktycznie dopiero od wejścia Polski do Unii Europejskiej w roku 2004 można mówić o intensywnej wymianie towarów i wiedzy. Chyba ciągle Polska sprowadza znaczne ilości wkładów i pieców a dla wielu wytwórców jest istotnym rynkiem eksportowym. I chociaż może trudno mówić o równowadze to coraz więcej nowoczesnych produktów kominkowych z Polski trafia na europejskie rynki...
Polskie kafle - tradycja i nowoczesność
Już dawno istniały w Polsce kaflarnie, ale większość z nich albo nie przetrwała zawieruchy wojennej 1939-1945, albo upadła w okresie likwidacji rzemiosła przez komunistyczny reżim. Tylko dlatego, że wiele domów socjalnych ogrzewanych było kaflowymi piecami udało się przetrwać niektórym kaflarniom jednak to co w nich produkowano zwykle dalekie było od artyzmu. Najlepiej sprzedawały się standardowe kafle w kolorze białym, brązowym czy zielonym. Taka była w tamtych czasach szara rzeczywistość.
Z tej szarości wyróżniała się zdecydowanie kaflarnia Zygmunta Kuliga ze Stalowej Woli, a jej właściciel Zygmunt Kulig starał się trzymać poziom. Nie miał jednak tak łatwego życia jak ceramiczne manufaktury z Niemiec czy Austrii.
Dopiero demokratyczne przekształcenia po roku 1989 dały szansę na odnowienie starszych kaflani oraz zmianę ich profilu produkcyjnego.
Niektóre z kaflarni szansę wykorzystały. Tak stało się np. z kaflarnią Kafel-Kar spod Białegostoku, gdzie syn dawnego właściciela tchnął nowe życie w zakład ojca i rozpoczął wykonywanie doskonałej ceramiki. Kafel-Kar jest też twórcą doskonałego, a nawet opatentowanego pieca szamotowego Termokaust.
Krakowskiej Spółdzielni Rękodzieła Artystycznego Kafel nowe życie tchnął Manfred Rokossa, właściciel znanej firmy kominkowej Spartherm. Do dzisiaj w Krakowie wykonywane są kafle doserii Royal Nosta, replik pięknych pieców kaflowych pochodzących z różnych epok.
Kafel-Art to kolejna kaflarnia powstała pod dawnym adresem krakowskiej Spółdzielni Kafel. Jest to wprawdzie mała manufaktura, ale zdecydowanie wysokim poziomie artystycznym. Wiele jej wyrobów, będących efektem współpracy z plastykami-ceramikami to prawdziwe mistrzostwo.
Jest jeszcze w Polsce wiele innych kaflarni jak śląskie Karat, Mikołów czy kaflarnia Zduny lub manufaktura Wiktora Polaka. Co ciekawe, w ostatnich latach przybyło kilka zupełnie nowych, ale ciekawych manufaktur jak Riwal czy Ceramika Kornak. Ta ostatnia jako jedna z nielicznych w Polsce wykonuje ceramikę wielkoformatową.
Polskie wkłady kominkowe - dobry wybór
Zarówno odlewnictwo żeliwa jak i przetwarzanie metalu ma na wielu terenach Polski duże tradycje. Odlewnia w Stąporkowie ma większy staż niż wiele innych odlewni europejskich. Już kilkadziesiąt lat temu wykonywano tam odlewy pieców i wkładów na zlecenie firm skandynawskich.
Niemiecka firma Spartherm, jeden z kominkowych potentatów europejskich, jeden ze swoich zakładów produkcyjnych ma od lat w Strzelcach Krajeńskich. Podobnie jak norweski Nordpeis. Również jeden z liderów światowych w biokominkach, firma Planika ma zakład pod Bydgoszczą.
We wszystkich tych przypadkach o lokalizacji w Polsce zadecydowały osobiste powody właścicieli, ale chyba żaden z nich tych decyzji nie żałuje. Polacy potrafią być nie tylko ekonomicznymi robotnikami, konstruktywnymi technikami, ale też twórczymi projektantami o czym przekonali się nie tylko szefowie firm produkcyjnych z branży kominkowej, ale i przemysłu samochodowego, lotniczego, meblarstwa czy budownictwa.
Niezależnie od tych kilku zagranicznych wytwórców wraz z popularyzacją nowoczesnych kominków pojawiło się zapotrzebowanie na kominkowe wkłady i osprzęt, więc powstało kilku rdzennie polskich wytwórców wkładów kominkowych ze stali i żeliwa. Prawdopodobnie najstarszym polskim producentem wkładów kominkowych jest firma Kornak z Mszczonowa, która od jakiegoś czasu pod marką Braseco oferuje poważnie zmodernizowane produkty. Wiele z nich reprezentuje z pewnością niższy poziom niż czołowi producenci z Zachodniej Europy. Jednak obserwuje rynek kominkowy od lat i z przyjemnością muszę odnotować znaczny wzrost poziomu technicznego i estetycznego polskich produktów kominkowych. To już nie są pojedyncze, przypadkowe modele, często naśladujące popularne wzorce francuskie czy niemieckie. Zmodernizowane zakłady, zadawalająca jakość produktu a do tego zwykle bardzo konkurencyjne ceny to cechy wyrobów firm Hajduk, Lechma, Unirol, Makroterm, Kaw-Met. Najbardziej zauważalnym krajowym wytwórcą na polskim rynku wydają się być Kratki.Pl, które aktualnie oprócz kominkowych kratek oferują już bardzo szeroki asortyment wkładów i piecyków z żeliwa i stali, powietrznych i wodnych oraz bogaty osprzęt montażowy. Z kolei pod marką Samson trafia do sieci instalatorów oraz marketów budowlanych gama ekonomicznie skalkulowanych wyrobów.
Jest jeszcze kilku młodszych stażem, ale bezkompleksowo rozwijających się producentów, m.in. Arysto, Pama, Lazar czy Robi-Ren. Trzeba też wspomnieć o firmach Jan z Krakowa i Odlewni Bolimów, bo obie te firmy od wielu lat wykonują stylowe piece, kuchenki i portale kominkowe z żeliwa. Pojawiło się tez kilka firm, m.in. Cebud czy Kokoszka-Lotz oferujących kominkowe i piecowe wkłady wykonane z elementów szamotowych, a nawet całe piece bazujące na tych paleniskach. Cebud, krakowska firma z 25-letnim stażem to również jedna z pierwszych polskich firm produkujących szamotowe, betonowe i kompozytowe elementy o typowo zduńskich zastosowaniach. Kominki z Polski to nie tylko wkłady. Firma Darco z Dębicy dostarcza praktycznie kompletny zestaw wszystkich elementów nowoczesnej instalacji wentylacyjnej i dystrybucji gorącego powietrza oraz stalowe systemy kominowe, nasady kominowe i przyłącza.
Firma Tatarek z Wrocławia jest znana z elektronicznego sterowania kominkami i systemami grzewczymi, powietrznymi i wodnymi.
Należy też pamiętać o firmie Barlinek, wiodącym polskim producencie najwyższej jakości brykietu i peletu do pieców i kominków.
Firmom i osobom pragnącym zdobyć większą wiedzę o polskim rynku i polskich producentach polecamy wizytę w Poznaniu. Raz na dwa lata skupia się na targach KOMINKI wielu aktywnych producentów branży kominkowej. Organizator: doświadczony zespół Międzynarodowych Targów Poznańskich. Targi te odwiedzane są przez znaczną grupę profesjonalistów a najbliższy termin to rok 2014. Jeśli ktoś nie chce tak długo czekać to gorąco polecamy lekturę numerów ogólnodostępnego magazynu Świat Kominków czy skierowanego wyłącznie do firm kominkowych wydawnictwa KOMINKI.PRO lub też wejście na portal www.kominki.org, by znaleźć polskich producentów czy potencjalnych firmowych klientów z Polski i nawiązać z nimi kontakt.
wh
