4 kwietnia 2014 r. o godz. 18.00 w Galerii Strome Schody w Muzeum w Lęborku odbył się wernisaż wystawy Jak u Pana Boga za piecem. Historia pieców kaflowych.
Początkowo wystawa miała zaprezentować kafle ze zbiorów Muzeum w Lęborku, do którego w ostatnim czasie spłynęła ich spora ilość z badań archeologicznych w mieście. Mowa o kaflach najstarszych, datowanych od XV aż do XVII wieku. Kolejne kafle, które muzeum posiada w swoich zbiorach to kafle XIX i XX wieczne, w większości pochodzące z lokalnych kaflarni. Część ekspozycji to kafle w typie gdańskim oraz kafle XIX i XX-wieczne pochodzące z Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Unikatowość wystawy polega na fakcie wypożyczenia kafli ze zbiorów osób prywatnych. W trakcie kwerendy Iwona Szymankiewicz oraz Martyna Kostuch przeprowadzały badania terenowe w Lęborku oraz powiecie. Dzięki kontaktom z lokalnym zdunem – panem Wiesławem Kabała, badania nabrały tempa i można było sfotografować piece najpiękniejsze i najlepiej zachowane, w wielu przypadkach pochodzące z końca XIX w.
Ekspozycja nabrała charakteru dzięki banerom oraz planszom, które prezentowały sfotografowane piece kaflowe. Duża część wystawy poświęcona jest lokalnemu przedsiębiorcy – Hellmuthowi Fischerowi, którego kaflarnia działała w Lęborku w latach 1880-1945. Kuratorkom udało się dotrzeć do wielu pieców prawdopodobnie pochodzących z tej kaflarni, jak również na potrzeby wystawy wypożyczyć kafle od osób prywatnych. Dzięki ogłoszeniom w prasie, udało nawiązać się kontakt z osobami oraz rodzinami osób pracujących w upaństwowionej kaflarni po 1945 r. Relacje tych osób pozwoliły ukazać kolejną gałąź wytwórczą kaflarni Fischera – ceramiczne ozdoby. Po II wojnie światowej w kaflarni korzystano bowiem z tych samych form i matryc, które wcześniej stosowała rodzina Fischerów. Owe ozdoby stały się również istotnym aspektem wystawy ze względu na najbardziej znaną lokalną kaflarnię.
Wernisaż wystawy „Jak u Pana Boga za piecem. Historia pieców kaflowych” stał się wyjątkowym wydarzeniem ze względu na współpracę z mieszkańcami Lęborka i powiatu, dzięki których wsparciu udało się wystawę zorganizować. Kuratorki nie zdając sobie sprawy z jak szerokim tematem mają do czynienia, postanowiły badań nie kończyć wraz z wystawą i kontynuować je z nadzieją, że w przyszłości ukaże się publikacja podsumowująca badania i prezentująca piece kaflowe w lęborskich kamienicach. Póki co kuratorki popełniły artykuł do wydawanego przez Muzeum w Lęborku Biuletynu Historycznego „Kafle piecowe w zbiorach Muzeum w Lęborku w świetle dokumentów dotyczących historii lęborskiego kaflarstwa”.
Ekspozycję w lęborskim Muzeum będzie można oglądać do 1 czerwca 2014 r.
Martyna Kostuch
Iwona Szymankiewicz
zdjęcia: Bogumiła Tesmer
