Walka z pandemią COVID-19 generuje olbrzymi straty gospodarcze, prowadząc do recesji w skali globalnej. To oznacza likwidację wielu miejsc pracy i upadłość wielu firm. Wprowadzając w życie Tarczę Antykryzysową, rząd chce chronić zarówno pracowników, jak i pracodawców przed fatalnymi skutkami zarazy.
Według opracowanych dla Polski modeli rozwoju epidemii COVID-19 walka z koronawirusem w naszym kraju może potrwać jeszcze kilka tygodni (szczyt zachorowalności w okresie okołowielkanocnym). To olbrzymie wyzwanie dla służb medycznych i porządkowych w naszym kraju. Nie mniejsze dla obywateli nieustannie motywowanych do przestrzegania zaleceń utrudniających rozprzestrzenianie się choroby. Jeszcze większe dla gospodarki, którą wirus wyhamował. Aby ochronić nasz rynek pracy przed bezrobociem, a firmy przed widmem bankructwa, pod koniec marca Sejm znowelizował specustawę o koronawirusie oraz niektóre inne ustawy, znane już powszechnie jako pakiet Tarczy Antykryzysowej. Jego przepisy obowiązują od 1 kwietnia 2020 roku.
Tarcza to pakiet nowych przepisów dotyczących obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, podatków, prawa pracy czy pomocy finansowej państwa dla przedsiębiorstw. Proponowane zmiany mają ochronić miejsca pracy w firmach, które najbardziej ucierpiały na skutek epidemii, oraz ułatwić przedsiębiorstwom zachowanie stabilności i płynności finansowej. Pieniądze przeznaczone na pomoc dla firm powinny być dość szybko dostępne, ponieważ w realizacji Tarczy uczestniczą takie instytucje finansowe, jak: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy, Agencja Restrukturyzacji Przemysłu, Bank Gospodarstwa Krajowego (i banki z nim współpracujące) czy Państwowy Fundusz Rozwoju (PFR).
Ochrona miejsc pracy
Wśród rozwiązań mających ochronić miejsca pracy i w rezultacie zapobiec gwałtownemu wzrostowi bezrobocia w Polsce pakiet Tarczy Antykryzysowej przewiduje m.in.:
• dofinansowanie pensji pracowników w małych firmach, w których obrót spadł o 15% w ciągu dwóch miesięcy lub o 25% w ciągu miesiąca, o ile firma zdecyduje się utrzymać zatrudnienie, korzystając z możliwości ograniczenia czasu pracy do 0,8 etatu, ale z wynagrodzeniem nie niższym niż płaca mimalna, bądź skieruje pracownika na przestój ekonomiczny. Pracownikowi, którego zatrudnienie utrzymano na takich zasadach, państwo sfinansuje połowę pensji, ale maksymalnie do 40% wysokości przeciętnego wynagrodzenia (FGŚP);
• zwolnienie mikroprzedsiębiorców oraz osób samozatrudnionych, których dochód w lutym 2020 roku nie przekroczył trzykrotności średniej krajowej, z obowiązku płatności składek do ZUS na okres trzech miesięcy;
• możliwość ubiegania się o przesunięcie płatności składek do ZUS bez żadnych opłat;
• dofinansowanie blisko połowy wynagrodzenia pracowników i składki ZUS w dużych firmach zmuszonych epidemią do postoju (FGŚP);
• wydłużenie o kolejne dwa miesiące (w stosunku do specustawy o przeciwdziałaniu epidemii) prawa do zasiłku opiekuńczego dla rodziców opiekujących się dziećmi w wieku do 8. roku życia na skutek wydłużenia zawieszenia zajęć w szkołach i przedszkolach (ZUS);
• świadczenie miesięczne w kwocie około 2 tys. zł brutto dla samozatrudnionych, zatrudnionych na umowę zlecenie lub umowę o dzieło, jeżeli byli aktywni zawodowo przed 1 lutego 2020 roku (ZUS).
Ochrona stabilności finansowej
Utrzymanie przez firmy stabilności i płynności finansowej mają wspomóc zawarte w Tarczy Antykryzysowej propozycje dotyczące szeroko zakrojonej akcji kredytowania ich działalności oraz ułatwienia i ulgi w zakresie tzw. obowiązkowych danin budżetowych (ZUS, PIT, CIT itp.). Kluczowe rozwiązania dotyczą:
• półrocznych pożyczek dla mikrofirm (zatrudniających do 9 osób) w wysokości 5 tys. zł (Fundsz Pracy);
• możliwości podwyższenia kapitału (przez objęcie udziałów) firm średnich i dużych lub ich finansowania w formie obligacji (z PFR Inwestycje);
• możliwości uzyskania dopłat do odsetek kredytów (Fundusz Dopłat BGK);
• możliwości uzyskania kredytu z gwarancją de minimis (tzn. w ramach pomocy publicznej niewymagającej zgody Komisji Europejskiej) oraz podwyższenia gwarancji kredytowej BGK do 80%;
• możliwości odroczenia VAT, PIT, CIT bez żadnych opłat;
• ułatwień w rozliczaniu podatków: przesunięcia terminu wejścia w życie nowego JPK_VAT na 1 lipca 2020 roku dla wszystkich firm, przedłużenia terminu składania deklaracji podatkowej PIT do końca maja oraz możliwości odliczenia jednorazowo całej straty spowodowanej epidemią (nie więcej jednak niż 5 tys. zł) w rozliczeniach PIT i CIT za rok 2019 (m.in. w drodze korekty).
Eksperci szacują, że dzięki zaproponwanym w Tarczy Antykryzysowej rozwiązaniom przedsiębiorstwo może obniżyć koszty nawet o 75%, utrzymując przy tym dotychczasowy stan zatrudnienia.
Elżbieta Amborska
