Układ nawiewu świeżego powietrza do kominka z dystrybucją gorącego powietrza DGP
Ma on za zadanie doprowadzenie powietrza z zewnątrz do spalania w kominku jak również do „podmieszania” powietrza ogrzewanego. Pierwsza funkcja układu jest szczególnie ważna, zwłaszcza w obliczu walki o jak najlepszą izolację budynków, świeże (zazwyczaj zimne) powietrze ma bardzo utrudniony dostęp do budynku. Może rodzić to niebezpieczne sytuacje, gdyż kominek, potrzebujący do procesu spalania dużo powietrza, może pobierać je z otworów wentylacyjnych wywiewnych (np. kratek łazienkowych), zaburzając wentylację wywiewną. W skrajnych przypadkach kominek może spowodować niebezpieczne dla zdrowia i życia zasysanie spalin z przewodów spalinowych (wywołując ciąg wsteczny w tych przewodach). Na szczęście zdecydowana większość wkładów kominkowych (a wszystkie nowoczesne, spełniające normy Ecodesign) posiadają bezpośredni dolot powietrza do spalania. Przewód z zewnątrz należy do takiego dolotu podłączyć, najlepiej z wykorzystaniem skrzynki rozprężnej rozdzielającej powietrze do procesów spalania z tym, do wentylacji i ogrzewania. Druga funkcja zapobiega nadmiernemu przesuszeniu powietrza w pomieszczeniach, ogranicza zjawisko brudzenia się nawiewów (jako, że mniej powietrza cyrkuluje z pomieszczeń, przenosząc kurz). Przewód doprowadzający powietrze do spalania i wentylacji powinien być wyposażony w przepustnicę, która może odciąć dopływ powietrza w czasie, gdy kominek nie jest użytkowany.
Więcej artykułów o podobnej treści znajdziesz w kategorii KOMINKI.
Układ dystrybucji gorącego powietrza z kominka, grawitacyjny lub wymuszony
Jest to system przewodów, kształtek i osprzętu pozwalający na dostarczenie ogrzanego przez kominek powietrza do różnych, nawet odległych od kominka pomieszczeń. Może być to układ działający w sposób naturalny (grawitacyjny wypór powietrza) lub wymuszony (za pomocą wentylatora).
Układ odprowadzania spalin z kominka
Układ pozwalający na bezpieczne wyprowadzenie niebezpiecznych dla zdrowia i życia produktów spalania drewna na zewnątrz budynku. Zbudowany z wysokogatunkowej stali kwaso - i żaroodpornej (natomiast samo przyłącze od kominka do komina najczęściej wykonywane jest z użyciem stali węglowej czarnej o odpowiedniej grubości), zapewnia odporność na temperaturę i kwaśne związki znajdujące się w spalinach. Poprzez zastosowanie radiatora jako elementu przyłącza, przewody odprowadzające spaliny z kominka mogą być również dodatkowym źródłem ogrzewania powietrza w systemie DGP.
Dodatkowo dla poprawy i stabilizacji ciągu kominowego a tym samym bezpieczeństwa użytkowania może być zakończony nasadą kominową.
Zarówno przyłącze kominowe jak i sam komin muszą być wykonane zgodnie z odpowiednimi normami i przepisami prawa budowlanego (w zakresie materiałów, rozmiarów, średnic etc) oraz winny być poddawane cyklicznym (4 razy do roku) przeglądom kominiarskim.
Jak powinien być zbudowany kominek z DGP?
Okap kominka powinien posiadać kilka wydzielonych komór, dzięki czemu jego praca będzie najbardziej efektywna.
I komora znajduje się pod specjalnym metalowym dystrybutorem (część wkładów już takowy posiada, można też zakupić dystrybutor jako osobny element), z którego jest pobierane gorące powietrze bezpośrednio przez aparat nawiewny. Z komory tej wyprowadzone są również rury bezpośrednio do kratek w bocznych ścianach okapu kominka, które spełniają zadanie zaworu bezpieczeństwa w przypadku, gdy aparat nawiewny jest wyłączony np. w przypadku braku prądu.
W II komorze chłodne powietrze zasysane jest za pośrednictwem bocznej kratki oraz szczelin między obudową kominka a dystrybutorem nad wkładem kominkowym, ogrzewane jest od zewnętrznej strony metalowego dystrybutora (niektóre wkłady kominkowe są już fabrycznie wyposażane w dystrybutor) oraz od rury spalinowej. Rura spalinowa może osiągnąć temperaturę nawet do 7000C ponieważ następuje w niej proces dopalania gazów powstałych podczas zgazowania drewna. Aby w pełni wykorzystać ciepło spalin stosuje się rury spalinowe ze specjalnym radiatorem, które zwiększają efektywność oddawania ciepła. Układ odprowadzenia spalin powinien posiadać szyber zmniejszający ciąg kominowy w przypadku gdy jest on zbyt duży (jeśli wkład kominkowy nie jest w takowy wyposażony). Ciepłe powietrze z II komory jest odprowadzane grawitacyjnie bezpośrednio do pomieszczenia w którym kominek się znajduje oraz opcjonalnie za pomocą rur do sąsiednich pomieszczeń.
III komora jest komorą dekompresyjną, spełniająca zadanie odizolowania stropu od gorącego okapu kominka. Powinna być wyposażona w dwie kratki, umieszczone niesymetrycznie po przeciwnych stronach okapu kominka dla swobodnej cyrkulacji powietrza i chłodzenia tej przestrzeni. Izolacja okapu kominka jest rzeczą nieodzowną, nie tylko ze względu na ograniczane strat cieplnych ale też ze względu na bezpieczeństwo użytkowania kominka, który mógłby w przeciwnym wypadku bardzo mocno nagrzewać ściany i stropy w pobliżu niego. Izolacja ta powinna być wykonana ze specjalnej wysokotemperaturowej wełny mineralnej lub przy pomocy płyt krzemianowo-wapniowych, które służą jednocześnie jako budulec kominka.
Wentylator kominkowy – serce układu systemu DGP
Wentylator kominkowy to serce układu DGP – i zarazem element decydujący o jego skuteczności. Wentylatory różnią się od siebie przede wszystkim wydajnością– czyli objętością powietrza, którą mogą przetransportować w ciągu godziny, oraz ciśnieniem tłoczenia, które to ma za zadanie pokonać opory przepływu w instalacji. Można pomyśleć - im więcej, tym lepiej … ale nie do końca. Powinno się dobierać rodzaj aparatu do wielkości i złożoności instalacji DGP, zbyt duży wentylator, nie dość, iż jest droższy, pobiera więcej energii elektrycznej, to jeszcze obniży skuteczność grzewczą układu (powietrze tłoczone będzie miało większą prędkość i przez to mniej ogrzeje się od wkładu kominkowego – będzie więc miało niższą temperaturę na wylotach), zaradzić temu trzeba będzie poprzez dokupienie regulatora obrotów i ustalenie właściwego poziomu prędkości do wielkości instalacji.
Przy dużych instalacjach oczywiście konieczne jest zastosowanie większego wentylatora – tak, by był on w stanie dostarczyć i przetłoczyć odpowiednią ilość powietrza do dogrzania wielu pomieszczeń. Jednakże należy pamiętać, iż, tworzenie (poprzez stosowanie układów dwóch lub większej ilości aparatów nawiewnych, używanie innych wentylatorów dużej mocy) rozbudowanych systemów nadmuchowych nie musi przynieść pożądanego rezultatu – to jest lepszego ogrzania budynku. Cały czas trzeba mieć bowiem na uwadze ograniczenia mocy grzewczej wkładu kominkowego, oraz chęć zachowania minimalnych możliwych wielkości przewodów rozprowadzających powietrze.
Wentylatory umieszczane pod kominkiem, tzw. wentylatory piecowe, nie będą raczej dobrym substytutem aparatów nawiewnych, mają one na celu bowiem usprawnienie przepływu powietrza wokół kominka, a nie tłoczenia go do instalacji DGP. Tak więc tego typu wentylatory usprawnią efektywność grzewczą samego kominka, ale na pewno nie zastąpią tradycyjnych wentylatorów kominkowych stosowanych w systemach DGP.
Elementy systemu DGP kominka – system kształtek, regulacja pracy aparatu nawiewnego
Ciepłe powietrze rozprowadzane jest do poszczególnych pomieszczeń za pomocą rur elastycznych izolowanych lub prostokątnych kanałów ocynkowanych dodatkowo izolowanych, o odpowiednich przekrojach i właściwej odporności termicznej. Przekroje dobieramy w zależności od wielkości pomieszczenia i długości przewodu (oczywiście im większe przekroje, tym lepiej, jako, że ich opory przepływu są niższe, oraz niższa prędkość i co za tym idzie mniejszy hałas). Natomiast rury łączące okap kominka z aparatem nawiewnym powinny mieć możliwie maksymalne przekroje. Izolacja termiczna kanałów zapobiega stratom ciepła oraz zaburzeniom strumienia powietrza, a także spełnia rolę tłumika akustycznego instalacji grzewczej. Maksymalna odległość wylotów ciepłego powietrza od aparatu nawiewnego powinna być poparta obliczeniami.
Kształtki okrągłe zapewniają mniejsze opory przepływu, są stosunkowo łatwe w montażu oraz izolacji. Są stosowane w przypadku instalacji przewodów rozprowadzających na nieużytkowych poddaszach w istniejących budynkach. Najczęściej jako przewody rozprowadzające powietrze wykorzystywane są elastyczne rury izolowane. Poszczególne elementy łączy się ze sobą za pomocą złączek i opasek oraz uszczelnia taśmą aluminiową. Typowymi średnicami “spiro” przewodów i kształtek okrągłych są 100, 125 i 150 [mm].
Kształtki prostokątne doskonale spełniają swoją rolę w instalacjach projektowanych w sufitach podwieszanych lub w wylewkach, najlepiej gdy system jest już wykonywany lub przewidziany na etapie budowy domu. Standardowo występują dwa systemy kształtek: o przekrojach 150x50 i 200x90 [mm]. Odpowiadają one pod względem przepływu powietrza (dz) przewodom okrągłym o średnicach odpowiednio 75 i 125mm. Układy oparte na kształtkach prostokątnych wymagają izolacji wełną mineralną w postaci maty lub płyt albo za pomocą rękawów izolujących. Poszczególne elementy łączy się ze sobą za pomocą złączek oraz przytwierdza blachowkrętami.
W wyborze elementów instalacji DGP do kominka warto kierować się następującymi wskazówkami:
Na wylotach przewodów nawiewnych montuje się kratki lub anemostaty z regulacją strumienia powietrza. Powinny mieć minimum taki przekrój jak kanał doprowadzający, zalecane jest aby posiadały dodatkowy filtr w kasecie dolotowej. Wyloty przewodów montuje się w pobliżu okien lub ścian zewnętrznych w stropie, ścianie lub podłodze, tak aby cyrkulacja powietrza zapewniała prawidłowy rozkład ciepła w pomieszczeniu.
• trasy przewodów powinny być jak najkrótsze i zawierać jak najmniej kształtek,
• należy stosować trójniki i kolana o w miarę możliwości łagodnych łukach,
• dla komfortu akustycznego i redukcji prędkości powietrza stosować elementy pełniące rolę skrzynek rozprężnych,
• zakładając prędkości przepływu w kanałach do obliczeń przekroju i wymiarów liniowych korzystne jest ich przyjmowanie z zakresu 2,5 - 4 m/s, nie powinno się natomiast przekraczać wartości 6 m/s.
Dla sprawnego działania całego systemu, powietrze musi mieć możliwość recyrkulacji, czyli powrotu do pomieszczenia w którym znajduje się kominek. Zazwyczaj nie montuje się nawiewów w łazience i kuchni (są to pomieszczenia gdzie umieszcza się otwory wywiewnej wentylacji grawitacyjnej), ciepłe powietrze dostaje się tam najczęściej poprzez otwory w stolarce drzwiowej. Dlatego drzwi powinny posiadać specjalne otwory lub szczelinę minimum 2 cm przy podłodze.
Zalecane jest by układ dystrybucji gorącego powietrza był wyposażony w dodatkowe elementy regulacyjne jak regulator obrotów silnika aparatu nawiewnego z ręcznym ustawieniem wydajności urządzenia i termostat umieszczany w okapie kominka – dzięki któremu aparat nawiewny włącza się i wyłącza w sposób automatyczny.
Zdjęcia i tekst: Darco
