Witold Hawajski
Kominki w polskich domach. Dziś i jutro
Polska to kraj o powierzchni 312.679 km2, szósty co do wielkości wśród krajów Unii Europejskiej. Pod względem liczby ludności (37,7 miliona) zaś piąty 27 krajów UE. W Polsce jest ponad 6 milionów budynków mieszkalnych, z czego ponad 5 milionów stanowią domy jednorodzinne. W ciągu ostatnich lat w Polsce wybudowano około 1 milion mieszkań i domów jednorodzinnych. Rekordowy pod tym względem był rok 2022, w którym powstało aż 238.500 mieszkań.
Więcej podobnych treści w dziale KOMINKI
Podaję dane dotyczące polskiego budownictwa, bo przecież to mieszkanie bądź dom jest potencjalnym miejscem dla kominka. Chociaż rzuca się w oczy budownictwo wielorodzinne będące domeną deweloperów, to jednak budownictwo indywidualne i domy jednorodzinny są optymalnym miejscem dla kominków. Liczba domów jednorodzinnych wciąż wzrasta i według statystyk GUS w ostatniej dekadzie w Polsce każdego roku wybudowano około 70 tysięcy domów jednorodzinnych. W rekordowym okresie, od roku 2019 zaczynając, przybywało ich niemal 90.000 rocznie.
Negatywny wpływ na liczbę budowanych domów w latach 2019–2022 miała pandemia COVID-19 oraz agresja Rosji na Ukrainę, które spowodowały drastyczne braki zaopatrzeniowe, wzrost kosztów materiałów, znaczny wzrost oprocentowania kredytów. W roku 2023 liczba wybudowanych domów oraz udzielonych pozwoleń na budowę nieco spadła, w porównaniu do ostatnich 3 lat, co jest efektem m.in. wysokiej inflacji i wciąż aktualnych problemów z uzyskaniem kredytów (w kwartałach I–III 2023 spadek –7,1 % budynków oddanych i –15,7% budynków rozpoczętych).
Większość domów jednorodzinnych w Polsce wznoszona jest w technologiach tradycyjnych, co nawet w normalnych warunkach oznacza 1–2 letni cykl budowy. W warunkach wysokiej inflacji (ponad 15% oficjalnie), wzrostu cen i braku materiałów, ograniczenia dostępu do tanich kredytów wpływać będzie z pewnością na wydłużenie czasu budowy i zmniejszenie powierzchni domów, co już można obserwować (spadek ze 130,9 m2 na 128,8 m2). Patrząc z innej strony, oznaczać to może, że przez najbliższe 2–3 lata domy, wiele domów, których budowę rozpoczęto w latach 2022–2024 będzie dopiero na etapie wykańczania. Z punktu widzenia zapotrzebowania na materiały wykończeniowe (w tym kominki) to optymistyczny stan rzeczy, bo producenci urządzeń, materiałów instalacyjnych, a także i wykonawcy przez najbliższe kilka lat nie muszą obawiać się zastoju w branży.
Według statystyk CEEB, Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, na koniec roku 2023 (15.11.2023) w Polsce użytkowanych było:
- 1.571.838 kominków i piecyków,
- 1.049.481 pieców kaflowych,
- 836.295 trzonów kuchennych i piecokuchni.
Wojna w Ukrainie, wzrost cen energii i zagrożenie brakiem dostaw prądu czy gazu spowodowały, że nie tylko zdeklarowani entuzjaści domowego ognia, ale też większość społeczeństwa zrozumiała, jak istotne jest lokalnie dostępne paliwo oraz urządzenia, które umożliwiają jego wykorzystanie. Wkłady kominkowe na drewno, a szczególnie szybkie w montażu piecyki wolno stojące, stały się więc poszukiwanym towarem.
Mimo różnych wahań, wynikających głównie z czynników poza branżowych, oraz braku popularnego w wielu krajach dofinansowania zakupu nowych urządzeń lub ich wymiany (oczywiście wszystkie sprzedawane urządzenia spełniają obecnie Ekoprojekt) obecny potencjał polskiego rynku kominkowego można ocenić na około 100.000 urządzeń rocznie.
Nie patrząc na te rażące błędy w urzędowych dokumentach i statystykach, posiadacze domów w miastach i na wsi licznie korzystają z drewna w domowych paleniskach i sprawiają że, podobnie jak w wielu innych krajach, drewno jest w Polsce najpopularniejszym odnawialnym paliwem.
ŚWIAT KOMINKÓW już od 20 lat obserwuje polski rynek kominkowy i mamy nadzieję, że dla wszelkich form „zielonej energii„ a więc i dla odnawialnego drewna i ekologicznych kominków, w Polsce nadchodzą czasy nie tylko społecznej, ale i prawnie zagwarantowanej akceptacji. Czekają na to obecni i potencjalni użytkownicy oraz producenci i dystrybutorzy kominków i wszelkiego rodzaju urządzeń na drewno i pellety, bo nie można przecież mówić wciąż o ekologii, faworyzując węgiel i jednocześnie zapominając o lokalnie pozyskiwanym drewnie.
Kominkowy biznes w Polsce
Od roku 1989, kiedy Polska wybrała drogę demokratycznego rozwoju i gospodarki wolnorynkowej, mamy do czynienia z dynamicznym wzrostem aktywności gospodarczej Polaków. Wejście 1 maja 2004 roku Polski do struktur Unii Europejskiej oraz 21 grudnia 2007 roku do strefy Schengen jeszcze bardziej aktywność Polaków zwiększyło, podobnie jak zachęciło zagraniczne firmy do obecności zagranicznych w Polsce. Z możliwości prowadzenia działalności w Polsce, z możliwości korzystania z wiedzy i umiejętności polskich fachowców skorzystało kilku europejskich producentów kominków (SPARTHERM, NORTHSTAR czy JØTUL), tutaj lokując swoje zakłady produkcyjne. Jednak sami Polacy też wzięli sprawy w swoje ręce. Wiele małych zakładów rzemieślniczych, które funkcjonowały na marginesie wielkich państwowych molochów i korzystały co najwyżej z odrzucanych przez nich materiałów, rozrosło się do przedsiębiorstw zatrudniających kilkadziesiąt czy nawet kilkaset osób.
Wśród firm, które powstały zupełnie od podstaw, są głównie jedno- czy kilkuosobowe zakłady usługowe. Jednak gdy założycielski pomysł był oryginalny a determinacja i wytrwałość w dążeniu do celu wielka, to w efekcie powstały firmy, które dzisiaj są doceniane nie tylko na rynku krajowym, ale też na wymagających rynkach innych krajów.
Polska branża kominkowa, jej różnorodność i obecny potencjał są tego doskonałym przykładem. O ile w początkach lat 90-tych mieliśmy w Polsce do czynienia głównie z produktami kominkowymi importowanymi z Francji, Norwegii czy Niemiec, to pod względem liczby sprzedanych urządzeń na krajowym rynku dominują obecnie polscy producenci. Produkty z innych krajów UE oraz od producentów poza unijnych stanowią jedynie atrakcyjne uzupełnienie. Polskie firmy kominkowe doskonale wykorzystują swoje atuty i coraz śmielej wychodzą z kominkowymi produktami na rynki innych krajów.
Wkłady kominkowe i piecyki wolno stojące
Produkty firm DEFRO, HAJDUK, HITZE, KAWMET, KRATKI.PL czy UNICO to dzisiaj najczęściej instalowane w polskich domach wkłady kominkowe czy piecyki. Wielkość i asortyment produkcji niektóre z nich lokuje wręcz wśród czołowych producentów w Europie. Oczywiście, najbardziej popularne są paleniska na drewno, powietrzne i z płaszczem wodnym, ale oferowane są też atrakcyjne modele na gaz czy pellety.
W każdym wielkopowierzchniowym sklepie DIY w Polsce można znaleźć kominkowe wkłady i piecyki firm KAWMET czy NORDFLAM. Z kolei tacy producenci, jak CEBUD czy IWONA PELLETS wprawdzie nie produkują dziesiątek tysięcy palenisk, ale proponują innowacyjne i dla pewnej grupy nabywców niezwykle atrakcyjne urządzenia – akumulacyjne wkłady zduńskie z paleniskiem zgazyfikującym pellet czy dwupaliwowe wkłady na drewno i pellet.
A jest to tylko część listy polskich producentów wkładów kominkowych i piecyków. Ich łączny potencjał produkcyjny przekracza 200.000 wkładów kominkowych i piecyków wolno stojących. Wynika to wprost z danych udostępnionych przez głównych producentów: KRATKI, DEFRO HOME, HAJDUK, NORDFLAM, HITZE, KAWMET/SAVEN, UNICO, CEBUD i IWONA PELLETS.
Oczywiście, nie w każdym roku potencjał ten jest wykorzystywany, bo wiele sytuacji rynkowych nie zależny od producentów. Możliwości produkcyjne pozwalają jednak nie tylko na pokrycie krajowego zapotrzebowania na nowoczesne paleniska, ale i na przeznaczenie zauważalnej ilości wysokiej jakości urządzeń na rynki zagraniczne.
.jpg)
Kominki na bioetanol
To również jedna z polskich specjalności. Najbardziej znanym na całym świecie producentem kominków na bioetanol jest oczywiście firma PLANIKA, twórca innowacyjnego systemu spalania BEV. Od kilku lat niemal na każdych targach w Europie spotkać można również firmę INFIRE, która z roku na rok poszerza ofertę.
Kominki ogrodowe
Mimo tego, że różne formy ognia „na zewnątrz” były obecne właściwie od wieków, to w ostatnich latach przeżywają swoją drugą młodość. Współcześnie dostępne materiały i technologie pozwalają na poszerzenie ogrodowego i tarasowego asortymentu o różne formy ogrzewaczy na gaz, bioetanol czy pellet oraz na stworzenie atrakcyjnych brył z tradycyjnej ceramiki, a także stali. Zainteresowanie tą grupa produktów jest tak duże, że niemal każdy producent branży kominkowej ma w swojej ofercie urządzenia ogrodowe i stale poszerza tę grupę asortymentową. Polscy producenci produkują różne ciekawe formy urządzeń ogniowych do ogrodów i na tarasy.
Osprzęt kominkowy
Kominek to nie tylko wkład lub piecyk. By zbudować kominek, a nawet tylko zainstalować gotowy produkt, jakim jest wolno stojący piecyk na drewno czy pellety, konieczne są materiały dodatkowe. Już na etapie produkcji urządzeń konieczne są sznury i taśmy izolacyjne, ceramika do wyłożenia wnętrza paleniska. Potem potrzebne są materiały, które pozwalają na przyłączenie do przewodu kominowego, wykonanie izolacji, akumulacji, kratki wentylacyjne, materiały, które pozwalają na stworzenie i wykończenie bryły kominka. Jeśli kominek ma pełnić funkcję grzewczą niezbędne są elementy do wykonania systemu dystrybucji gorącego powietrza czy rozprowadzenia oraz akumulacji ogrzanej w kominku wody.Cały obszerny asortyment osprzętu kominkowego znaleźć można w ofercie polskich producentów. Nie jest to oferta ograniczająca się tylko do krajowego. Jest ona również atrakcyjną propozycję eksportową.
Ceramika nie tylko do kominka
Trudno konkurować z doświadczonymi liderami ceramiki z Austrii, Niemiec czy Czech. Kilku polskim małym, zazwyczaj rodzinnym manufakturom ceramicznym udało się jednak nie tylko stworzyć asortyment niemal całkowicie zaspokajający typowe w tym zakresie potrzeby polskiego rynku, ale też zaproponować atrakcyjne wzornictwo lub realizować wymagające działania odtworzeniowe.Kilka polskich manufaktur ceramicznych oferuje też ceramiczne elementy do dekoracji wnętrz, które stanowią uzupełnienie kominkowego i piecowego asortymentu oraz takie, które są niezależną propozycją, skierowaną do projektantów i dekoratorów wnętrz.
ŚWIAT KOMINKÓW odwiedza wiele targowych imprez w całej Europie. Trzeba przyznać, że od kliku lat na większości z nich możemy zauważyć obecność polskich produktów kominkowych. Jeśli nie są to ich własne firmowe ekspozycje, to ekspozycje stanowiące fragment propozycji lokalnych dystrybutorów.
Pamiętamy początki kominkowego rynku w Polsce i nieśmiałe początki, tym bardziej cieszy więc obecna wielkość produkcji i asortyment, a aktywność polskiej branży kominkowej pozwala na optymistyczne spojrzenie w przyszłość.
